Digitale storytelling met IIIF voor musea en erfgoedinstellingen
Cultuur en erfgoed en verhalen gaan al eeuwenlang samen. Erfgoedsites, musea en andere cultuurpartners leveren voortdurend inspanningen om aan de hand van krachtige storytelling bezoekers een unieke beleving aan te bieden. Maar zo’n verhaal schrijven? Niet altijd even eenvoudig, zeker niet als je er een digitaal verhaal van wilt maken.
Hoe vertel je een verhaal dat je doelgroep boeit, de juiste thema’s in de verf zet - in’t kort: een verhaal dat blijft plakken? En hoe doe je dat op een digitale drager? Dat was de vraag waarmee meemoo (voorheen Vlaamse Kunstcollectie) bij Statik kwam aankloppen. Een vraag naar ons hart, want digitale storytelling is iets waar we bij Statik graag op inzetten.
Van idee naar een uitgewerkt digitaal verhaal
Statik ging samen met Vlaamse Kunstcollectie en partners meemoo, Musea Brugge, Mu.ZEE, Passchendaele Museum 1917 en In Flanders Fields Museum aan de slag. We organiseerden een reeks workshops waarin de musea hun eigen verhaal uitwerkten van idee tot storyboard tot een uitwerking in een IIIF-storytelling tool. Die workshops vertaalden we naar een handleidingsdocument en workshoptemplate die alle erfgoedmedewerkers kunnen gebruiken om zelf een digitaal verhaal te vertellen. We werkten ook samen met Vlaamse Kunstcollectie een begeleidend document uit met verschillende IIIF-tools die geschikt zijn voor verschillende soorten digitale verhalen.
Inhoudelijke vormgeving en technologische knowhow worden bij digitale storytelling te vaak losgekoppeld. In Statik vonden wij een partner die de twee op een bevattelijke manier verenigt. Dit maakte onze samenwerking zeer vlot en boeiend.
Rein Debrulle - meemoo/Vlaamse Kunstcollectie
Werken voor de cultuursector: dat is echte kunst
Statik heeft een groot hart voor de bredere cultuur, kunst en erfgoedsector. Door onze uitgebreide ervaring binnen cultuurprojecten begrijpen we de gemeenschappelijke uitdagingen van cultuurorganisaties. Digitale storytelling is één van die uitdagingen waarover we graag onze expertise delen.
Er was eens… een workshopreeks
Een (digitaal) verhaal opbouwen dat de doelgroep boeit, aantrekkelijk, entertainend en educatief is, gebaseerd op historische brieven, schilderijen, foto’s en ander materiaal, dat wordt al snel complex.
We trapten het project af met een interactieve informatiesessie met alle projectpartners, waarin onze collega’s uitlegden waarom verhalen vertellen werkt en hoe een verhaal bestaat uit terugkerende elementen, zoals personages, setting, chronologie,... Tijdens die sessie gingen de projectpartners meteen aan de slag in Miro om de basiselementen van hun verhaal te selecteren:
Wie is de primaire en secundaire doelgroep?
Wie speelt er mee in het verhaal en wie vertelt het?
Welk gevoel wil je creëren?
Welke thema’s wil je belichten?
…
In een tweede stap ging elke groep onder verdere begeleiding van Statik aan de slag om de content te selecteren die aansloot bij het verhaal dat ze wilden brengen en om zelf extra content toe te voegen. We hielpen hen hun verhaal om te zetten in een storyboard, en later een volledig script.
De resultaten zie je hier:
James Ensor: een trouwe rebel (Mu.ZEE)
When letters become the most precious items (Nieuws uit de Groote Oorlog) (Passchendaele Museum, In Flanders Fields Museum)
Muis op stap in het Sint-Janshospitaal (schilderij van Jan Beerblock) (Musea Brugge)
Van curator tot stagiair: een handleiding storytelling voor iedereen
Wat we vertelden tijdens de workshops moest uiteraard voor elke museum- of erfgoedmedewerker in Vlaanderen beschikbaar zijn. Onze collega’s schreven een handleiding uit die in detail vertelt waar je op moet letten als je je eigen verhaal schrijft (van personage tot setting tot chronologie), met voorbeelden uit kunst, literatuur en film.
In het tweede deel van de handleiding vinden erfgoedmedewerkers extra richtlijnen om binnen alle content waarover ze beschikken de juiste keuzes te maken. We beschreven ook hoe je een storyboard uitwerkt en hoe je het uiteindelijk omzet naar een script.
De handleiding is tijdloos. Iedereen die in de erfgoedsector werkt kan die gebruiken om zelfstandig mee aan de slag te gaan, voor eender welk thema.
Op zoek naar open source of IIIF-storytelling tools
Om een digitaal verhaal te brengen, heb je uiteindelijk ook een passende tool nodig - liefst een open source en/of IIIF-storytelling tool. IIIF (of “triple I F” - International Image Interoperability Framework) is een open standaard die ervoor zorgt dat je digitale objecten (afbeeldingen, video’s, documenten) op hoge kwaliteit kan delen en gestructureerde metadata kan meesturen.
Vlaamse Kunstcollectie heeft veel kennis in huis over IIIF-tools. Statik speelde daarom een adviserende rol om de link tussen storytelling en tools te leggen. We bouwden een menukaart op voor erfgoedmedewerkers met tools, de voor- en nadelen ervan en de types verhalen waarvoor ze geschikt zijn. De projectpartners kregen per verhaallijn specifiek advies voor een tool op basis van het gekozen perspectief, de verhaalstructuur, het type content,...
Statik deed al heel wat ervaring op met IIIF tijdens het Mmmonk met Stad Brugge waarover je hieronder meer kan lezen.
Het verhaal levend houden
Om het project af te ronden, organiseerde meemo/Vlaamse Kunstcollectie een studienamiddag voor communicatie- en publieksmedewerkers van erfgoedorganisaties en collectiemedewerkers met interesse in digitale storytelling. Wij namen het gedeelte ‘Van idee tot storyboard’ voor onze rekening, met een verkorte versie van de handleiding voor alle aanwezigen.
Een goed verhaal maakt altijd impact. Een goede tool versterkt die.
Jill Bosmans & Daphne De Wit - Statik
Zin om aan de slag te gaan met digitale storytelling?
Of je nu een cultuurhuis, kledingwinkel of netwerkorganisatie bent, sterke verhalen zorgen altijd voor extra engagement. Zin om, net als meemoo, Musea Brugge, Mu.ZEE, Passchendaele Museum 1917 en In Flanders Fields Museum met ons op pad te gaan en je eigen verhaal te schrijven?
Manuscripten doorzoekbaar maken op basis van de IIIF-standaard voor Stad Brugge
