Wat we leerden uit de imec.digimeter 2022
Een uitgebreide studie naar het digitale leven van de Vlaming? We love it! Naar goede gewoonte publiceerde imec ook dit jaar weer de resultaten van de imec.digimeter. Het blijft razend interessant om een blik te krijgen op hoe “de Vlaming” naar technologie kijkt en technologie gebruikt.
Had ik graag meer informatie gekregen over de samenstelling van de steekproef en de weging? Ja. Maar imec weet wat ze doen en doordat er ook offline werd gerekruteerd via het Rijksregister (en ze dus niet enkel met een online rekrutering en vragenlijst hebben gewerkt) geeft ons alvast vertrouwen dat ook minder digitaal onderlegde Vlamingen gerepresenteerd zijn in het onderzoek.
Wat wij, en misschien ook jij, onthouden uit dit onderzoek:
1. Toegang, maar niet voor iedereen in dezelfde mate.
We leerden al uit de barometer digitale inclusie dat 46% van de Belgen kwetsbaar is voor digitale uitsluiting. En dat dit niet noodzakelijk te maken heeft met een gebrek aan toegang tot technologie, maar eerder met een gebrek aan digitale vaardigheden. Een conclusie die we bevestigd zien, specifiek voor Vlaanderen, in de digimeter: 99% van de Vlamingen zegt thuis toegang te hebben tot het internet. Wat ons wel doet denken dat de 80-plussers, 6% van de Vlaamse bevolking, misschien wat ondervertegenwoordigd zijn, maar laten we vooral op de grootteorde letten.
Dat lijkt reden tot optimisme, maar 13% geeft ook aan dat het gaat om één computer of tablet voor hun huishouden. Bij Vlamingen met een lager inkomen is dat zelfs 19%, net geen 1 op 5. 17% van de Vlamingen geeft dan ook aan minstens één extra computer of tablet nodig te hebben zodat iedereen in hun huishouden voldoende van internet gebruik kan maken, een cijfer dat oploopt tot 23% bij mensen met een laag inkomen. Bijna 1 op 4 dus. Ook betalen voor een betere internetverbinding zit er voor ruim 1 op 4 Vlamingen niet in, en dat loopt op tot 40% bij mensen met een laag inkomen.
Niet iedereen heeft de snelste internetverbinding of nieuwste computer ter beschikking. Toegankelijke technologie houdt ook rekening met beperkte bandbreedtes, oudere hard- en software, en datalimieten.
2. Digitale toegang ≠ digitale vaardigheden.
Je las het hierboven al: uit de barometer digitale inclusie bleek dat niet zozeer toegang tot technologie, dan wel digitale vaardigheden een struikelblok zijn voor heel wat mensen. Ook in de digimeter worden die conclusies bevestigd. 1 op de 10 Vlamingen valt volledig terug op offline dienstverlening. Een cijfer dat nog een stuk hoger ligt voor ouderen en mensen met een lager inkomen.
Voor een grote groep is omgaan met digitale technologie niet vanzelfsprekend, zo geeft maar 57% aan dat ze omgaan met digitale tools gemakkelijk vinden. 27% van de Vlamingen heeft het moeilijk wanneer een app, website of programma van lay-out of werking verandert. En meer dan een vierde vermijdt soms digitale toepassingen omdat ze er niet vertrouwd mee zijn. En neen, dat gaat niet enkel over ouderen: ook 13% van de 18-24 jarigen geeft aan er geen vertrouwen in te hebben dat ze in staat zijn om digitale vaardigheden te leren. Da’s ruim 1 op 10 van de zogenaamde “digital natives”.
Naast inclusie zelf voorop zetten in onze organisatie en projecten, willen we ons ook graag inzetten om meer bewustwording rond (digitale) inclusie te creëren. Zo ondertekenden we het DigitAll charter en bouwden we mee aan de Digital Inclusion by Design Index. Een tool die bedrijven helpt om in kaart te brengen hoe digitaal inclusief hun digitale tools zijn.
3. Privacy als grote bezorgdheid én als onderscheidende factor.
Er beweegt al jaren heel wat op het vlak van privacy- en databescherming online. Denk maar aan de invoering van de GDPR en de uitfasering van third party cookies. Uit de digimeter blijkt dat ook de Vlaming daar steeds meer wakker van ligt: 52% maakt zich zorgen over online privacy. 70% vindt, bijvoorbeeld, dat bedrijven niet voldoende transparant zijn over de gegevens die ze verzamelen, voor overheden loopt dat op tot 79%. 30% staat toe om persoonlijke gegevens te delen als die daar iets voor in de plaats krijgt.
En ook bedrijven en organisaties hebben echt wel wat te winnen met een degelijk privacybeleid: 1 op 3 Vlamingen geeft aan bewust de diensten en producten van bedrijven die privacy voorop plaatsen te gebruiken.
We nemen daaruit mee dat het belangrijk blijft om privacy, naast inclusie, als basisgedachte van onze platformen mee te nemen en onze klanten te ondersteunen bij het ontwarren van de privacyknoop. We begrijpen daarnaast ook dat inzicht in data, zoals bezoekersgedrag, organisaties vooruit helpt. En dat de inzichten die daaruit voortvloeien kunnen leiden tot een beter op de bezoeker afgestemd platform. Daarom is verder onderzoek naar GDPR-proof analytics- en e-mailtools iets waar we momenteel heel sterk op inzetten.
4. Podcasts als deel van een digitaal verhaal
Podcasts bouwen gestaag verder aan hun plaatsje binnen het mediadieet van de Vlaming: 23% van de Vlamingen luistert minstens één keer per maand naar een podcast, bij 18-24 jarigen ligt dit cijfer intussen op 39%. Opvallend is dat podcasts mensen met een lager inkomensniveau een stuk minder bereiken: slechts 13% luistert minstens maandelijks naar een podcast, en bijna evenveel mensen (12%) geven aan niet te weten wat een podcast is.
Wat leren wij hieruit? Dat podcasts absoluut een deeltje van de puzzel kunnen zijn om een verhaal bij méér mensen te krijgen, en dat op een heel authentieke manier. Zo is bijvoorbeeld onze eigen podcast, Schoon Schip, voor ons de geknipte manier om ons duurzaamheidsverhaal bij veel (nieuwe) luisteraars te brengen. En ook bij onze klanten merken we veel goesting om met podcasts aan de slag te gaan, zowel voor intern als extern gebruik, een vraag waar onze podcastspecialist Tim-Oliver graag zijn tanden in zet.
5. Sociale media & chatapps (of: endorfine vs. privacy)
Geen onderzoek naar digitale technologie in Vlaanderen zonder ook even naar het gebruik van sociale media en chatdiensten te kijken. 85% van de Vlamingen gebruikt elke dag minstens 1 chat- of social platform en 23% gebruikt er dagelijks 4 of meer (!). Dat zijn cijfers om u tegen te zeggen.
Met onder andere Facebook, Facebook Messenger, Instagram en WhatsApp onder haar vleugels blijft Meta veruit de grootste speler op de Vlaamse markt. Maar, Meta is wel wat op de terugweg, want het actief gebruik van zowel Facebook, Facebook Messenger én Instagram gaat achteruit. Enkel Whatsapp weet wat terrein te winnen.
En dan, onvermijdelijk: TikTok. Daar zien we een lichte daling bij de grootste gebruikersgroep (18-24 jarigen): 60% gebruikt TikTok minstens maandelijks, vorig jaar was dat 62%. Wel opvallend: het gebruik van TikTok neemt wél stevig toe bij 25-34 jarigen (van 25 naar 30% maandelijks gebruik) en 45-54 jarigen (van 6 naar 11% maandelijks gebruik). Afwachten dus of de jongeren blijven hangen zodra de oudere generaties het platform ontdekken.
En dan is er uiteraard nog de privacy-kwestie rond TikTok. Het onderzoek van de digimeter werd afgerond voor wereldwijd kritiek kwam op de privacy-aanpak van TikTok, waardoor onder andere de Vlaamse en federale regering in maart 2023 besloten om TikTok te bannen voor hun medewerkers. Afwachten dus of de privacy-bezorgdheden van de Vlamingen het halen van de doomscroll-endorfine-rush van het TikTok-algoritme.
En wij? Ook wij buigen ons blijvend over het spanningsveld “To TikTok or not to TikTok”. Meer weten over hoe wij naar ethische digitale marketing kijken? Volg onze webinar.
Zou technologie ook iets kunnen betekenen om jouw doelgroep(en) te bereiken?
We denken graag mee na over hoe wij bovenstaande inzichten kunnen vertalen naar een digitale strategie op maat van jouw organisatie en je doelstellingen.
Wie is Laure?
Volgende blogpost
Digitaliseren in leden- en vrijwilligersorganisaties
Bij Statik werken we graag voor ledenorganisaties of verenigingen die mensen verbinden. Over al deze projecten heen identificeerden we drie kerntaken met elk hun eigen uitdagingen op vlak van digitalisering. En daar zetten wij maar al te graag onze tanden in.