Start met gebruikersonderzoek in 6 stappen
Gebruikersonderzoek kan overweldigend zijn. Er zijn zoveel methodes die je kan toepassen. Maar geen nood, we helpen je graag op weg. Hieronder lichten we de zes vragen toe die leidend zullen zijn voor je gebruikersonderzoek.
Stap 1: Wat is je doel?
Enkele vragen die je jezelf moet stellen: wil je een idee aftoetsen, een concept valideren, een eerste prototype testen? Of wil je bestaande product of een website verbeteren? Waar in de productcyclus bevind je je op dit moment?
Een nieuw product, platform, website of zelfs dienst ontwikkelen gaat doorgaans door 3 grote fasen:
- Fase 1 gaat over het bepalen van de impact strategie en onderzoek doen om de nodige inzichten te verzamelen en het probleem helder te krijgen. Je gaat van idee naar gevalideerd concept.
- Fase 2 gaat over het ontwikkelen of uitwerken van een gevalideerd concept. Een digitaal platform of 'grote' website bouwen we bv. typisch in sprints. We gaan stukjes opleveren die we kunnen testen en waarop feedback kan gegeven worden door klant én eindgebruikers.
- Fase 3 staat in teken van optimaliseren, blijvend impact maken, bijsturen, nieuwe functionaliteiten ontwikkelen en marketing gebruiken om het product, de dienst of de website in contact te brengen met de mensen waarvoor het een meerwaarde biedt.
Stap 2: Wat zijn de 'jobs to be done'?
Wil je een concreet prototype, een website of digitaal product testen, ga dan eerst na wat de - jobs to be done - of belangrijkste toptaken zijn van je doelgroep. Willen ze zich kunnen inschrijven voor een activiteit of opleiding? Zoeken ze bepaalde info? Willen ze een online aankoop doen? Een resultaat berekenen of iets visualiseren? Maak een oplijsting van de voornaamste toptaken van de bezoekers van je website of platform, en van de belangrijkste doelstellingen die je als organisatie wil bereiken.
Tip: Krijg je de doelstellingen in eenvoudige taal uitgelegd? Het is belangrijk dat iedereen binnen je organisatie, ook zij die geen ervaring hebben met digitale platformen, begrijpen wat je exact wil testen.
Stap 3: Wie is je doelgroep?
Kies voor een inclusieve doelgroep zodat je diverse inzichten kan meenemen uit user experience research. Je kan het ‘persona spectrum’ van Microsoft gebruiken en vertalen naar jouw specifieke context. Ook op de website van de Britse overheid kan je heel wat interessante info vinden zoals handige overzichten met de belangrijkste design tips voor doven of slechthorenden.
Stap 4: Welke info of data heb je al?
Heb je al user experience research gedaan in het verleden, haal deze inzichten erbij en kijk hoe deze je kunnen helpen bij het opzetten van nieuwe tests. Heb je analytics data van je platform? Dan neem je deze best ook even onder de loep. Wat zijn de belangrijkste barrières om tot de belangrijkste conversies te komen? Waar vallen bezoekers uit? Zie je een verschil tussen mobiel en desktop verkeer? Moeten je gebruikers enkele vaste stappen doorlopen, dan kan een funnelanalyse heel handig zijn om te kijken waar het misloopt.
Het resultaat van deze analyse is een lijst met assumpties die kunnen helpen om te bepalen welke soort user tests je wil uitvoeren.
Stap 5: Welke UX methode moet ik kiezen?
Afhankelijk van wat het doel is en vooral, wie je doelgroep is, zal je een geschikte UX methode moeten selecteren. In grote lijnen zijn er 3 ‘assen’ binnen UX methodes. Kwalitatieve versus kwantitatieve tests, testen in persoon versus op afstand en gemodereerde en niet-gemodereerde tests. We lichten kort toe wanneer welk type aangewezen is.
Kwalitatieve versus kwantitatieve tests
Bij kwalitatieve testen ga je op zoek naar inzichten met grote impact. Dit zijn inzichten over je product of over hoe mensen omgaan met je product. Typisch ga je op zoek naar nieuwe inzichten of leg je problemen bloot die je initieel nog niet zag. Met een 5-tal participanten heb je vaak de belangrijkste inzichten verzameld. Dit soort testen zijn ideaal bij het valideren van ideeën en concepten, voor het testen van prototypes en wireframes of om pijnpunten in bestaande producten bloot te leggen.
Voorbeelden hiervan zijn interviews, dagboekstudies, field studies, web usability tests ...
Bij kwantitatieve testen ga je op zoek naar ‘het gewicht’ van bepaalde inzichten (bijvoorbeeld; hoeveel mensen ondervinden dit probleem?) of ga je data verzamelen om benchmarks te zetten en de impact van optimalisaties in te kunnen schatten. Enquêtes zijn een typische manier om kwantitatief te testen.
Tests op afstand versus in persoon
Het voordeel van testen op afstand of remote testing is dat dit vaak minder tijd en middelen vraagt omdat je mensen vanuit hun eigen context kan laten deelnemen. Het volgen van klikgedrag via tools zoals Hotjar is een voorbeeld van remote testing. Een ander voorbeeld is een simpele set-up zoals een online meeting waarbij je de camera gebruikt en de deelnemer vraagt om z’n scherm
te delen en enkele taken uit te voeren. Dit veronderstelt wel een digital-savvy doelgroep.
Het voordeel van testen in persoon is dat je meer informatie kan meegeven indien nodig en dat je flexibel kan inspelen op de context. Je ziet dingen gebeuren waarbij je vragen kan stellen om zo weer tot diepere inzichten te komen.
Gemodereerde versus niet-gemodereerde tests
Wanneer je een fysieke usability test afneemt dan heb je als facilitator bij een gemodereerde set-up meer vrijheid om bepaalde delen van je test verder uit te diepen om tot andere en nieuwe inzichten te komen.
Bij een niet-gemodereerde test is er geen enkele vorm van interventie of interactie tussen onderzoeker en gebruiker. Een voorbeeld hiervan is een bevraging met ‘card sorting’ (een methode die wordt gebruikt om informatie te organiseren) die volledig via een online tool op afstand kan gebeuren.
Stap 6: Inclusieve testmethodes
Bij de keuze van je UX methode moet je nagaan of die toelaat om inclusief te kunnen testen. Denk bijvoorbeeld ook aan toegankelijke software of screenreaders die je nodig hebt om een test te kunnen uitvoeren. Spreekt je doelgroep een andere taal? Zorg dan dat je hierop voorbereid bent. Reken je erop dat ze een e-mailadres hebben? Zorg dan bijvoorbeeld voor een back-up plan. Maar ook: heeft je doelgroep toegang tot goed internet en digitale infrastructuur? Of werken ze bijvoorbeeld altijd via smartphone en nooit via desktop?
Wil je meer weten over de verschillende methodes die je kan toepassen dan kan je hier meer info vinden (When to use which User-Experience methods - Nielsen Norman Group).
Wil je meer weten over gebruikersonderzoek?
Ontdek onze gratis minigids: De kracht van inclusief gebruikersonderzoek
Wat mag je verwachten?
- Waarom gebruiken wij de term user experience research om ook de context rond gebruikers te begrijpen?
- Waarom moet het een fundamenteel onderdeel van je werkwijze zijn?
- Wanneer moet je het juist toepassen?
- Waarom is het essentieel om inclusie mee te nemen in je user tests?
Samen deze stappen doorlopen?
Wij helpen graag met het opzetten van inclusieve gebruikerstests voor jouw platform.
Wie is Eline?
Volgende blogpost
European Accessibility Act (EAA): wat verandert er voor mijn website?
Op 28 juni 2025 treedt de European Accessibility Act (EAA) of Europese toegankelijkheidswet in werking. Dit wil zeggen dat alle organisaties in Europa hun producten en diensten toegankelijk moeten maken voor mensen met een beperking. Maar wat betekent dit nu voor jouw organisatie?