5 mythes over digitale duurzaamheid ontkracht
Digitale duurzaamheid krijgt steeds meer tractie, en maar goed ook! Maar er leven ook heel wat (foute) veronderstellingen over het duurzamer maken van digitale producten en diensten. Tijd voor een factcheck!
1. Digitaal, dat is toch duurzaam?
Be green, keep it on the screen enzo? Ja en nee, want ook nullen en enen verbruiken energie. Ze worden onzichtbaar voor ons ergens bewaard, en onzichtbaar voor ons rondgestuurd van en naar onze toestellen. En dat verbruikt energie.
Ja, de gouden gids niet meer jaarlijks bij mensen op de stoep bezorgen, maar zorgen dat telefoonnummers online kunnen worden geraadpleegd is een duurzame zet. Maar dat wil niet zeggen dat eender wat digitaliseren per se de duurzamere keuze is. Want als niemand je website bezoekt, dan was je misschien toch duurzamer af geweest met een 50-tal welgemikte flyers. De noden van de mensen die je wil bereiken centraal zetten, is dan ook een must.
Meer weten over digitale duurzaamheid?
Op donderdag 6 juni organiseren we een gratis webinar over dit topic.
Bovendien speelt het volume ook wel mee: een mail is duurzamer dan een brief, maar we sturen veel meer mails dan brieven. En ook vorm is een factor. Digitaal zullen we eerder naar afbeeldingen en video grijpen, bij een flyer is dat natuurlijk een pak lastiger. De ene website is daarnaast de andere niet. Een website kan duurzamer zijn dan bijvoorbeeld een gedrukt magazine, maar kan in vergelijking met andere sites veel meer CO₂ uitstoten.
Dus digitaal is niet per se gelijk aan duurzaam. De manier waarop je digitaliseert speelt een belangrijke rol.
2. Digitale duurzaamheid gaat louter over energieverbruik
Bij duurzaamheid denken we al snel aan CO₂. En hoewel dat een deel is van het plaatje, is alles tot uitstoot herleiden kort door de bocht. We kunnen het niet genoeg benadrukken: je kan de meest CO₂-vriendelijke site ter wereld bouwen, als niemand ‘m gebruikt, kan je dat bezwaarlijk duurzaam noemen. Digitale producten worden gemaakt voor mensen, door mensen.
In feite is duurzaamheid zelf ook een relatief begrip. Bv. als je je van de ene locatie naar de andere kan verplaatsen met een optie die minder negatieve impact heeft op de planeet dan een andere (vb. trein vs. auto), dan wordt die met de kleinere negatieve impact als de duurzame optie gezien.
Enfin, als je eenzelfde (of een beter) resultaat kan bereiken met minder (of evenveel) negatieve impact (vaak in termen van grondstroffen, vb. water, CO₂, ruimteverbruik), dan is dat de duurzamere optie. Je vergelijkt dus altijd iets positief wat we willen of nodig hebben (vb. voedingsstoffen, een verplaatsing, het delen van informatie), tegenover het negatieve wat daartegenover staat (waterverbruik, landverbruik, CO₂-uitstoot…).
Digitale producten worden gemaakt voor mensen, door mensen. Een energievriendelijke website of tool die door niemand wordt gebruikt of die een gebruiker frustreert kunnen we niet duurzaam noemen.
In het geval van websites, tools en digitale marketing leidt dat “positieve resultaat” je onherroepelijk naar mensen. Digitale producten worden namelijk altijd gemaakt voor mensen. Om hen te informeren, te entertainen, het leven makkelijker te maken, hen in beweging te zetten….
Een duurzame website houdt dus rekening met die mensen. Meer nog, zet die mensen centraal. Want als je hun noden zo goed mogelijk kan bedienen, met zo min mogelijk negatieve impact, dan heb je een digitaal duurzame website!
Onthoud dus één ding: het goed doorgronden van jouw doelgroepen en hun noden zijn een veel belangrijkere succesfactor voor een duurzame website dan hoeveel CO₂ er uitgestoten wordt om pagina’s te laden. Gebruikersonderzoek kan een handig instrument zijn om die noden van je doelgroep(en) in kaart te brengen.
3. Duurzaam = minder goed, mooi, effectief
Duurzaamheid lijkt het imago wel wat tegen te hebben. Van “minder lekker”, “minder reizen”, “minder vlees eten”, “minder kopen”... het lijkt voor sommigen wel zo dat je voor de duurzame keuze heel wat dingen moet laten. Digitale duurzaamheid? “Ah - dan zal de website er wel minder mooi uitzien en niet goed presteren."
En toch is niets minder waar: door enerzijds te focussen op jouw doelgroepen en waar zij nood aan hebben, en anderzijds op hoe je op een zo efficiënt mogelijke manier aan die noden tegemoet kan komen, kom je heel vaak tot een resultaat dat efficiënter en effectiever is.
Een snelle laadtijd zorgt voor meer conversies en een hogere SEO-waarde
Propere code is niet alleen makkelijker te onderhouden, maar laadt ook sneller. Dit maakt dat ook gebruikers met tragere internetverbindingen en oudere toestellen de website kunnen bezoeken, en dat je website sneller zal laden voor al je bezoekers. Wist je dat er een rechtstreeks verband is tussen hoe snel een pagina laadt en het aantal conversies?
Een vaak geciteerd onderzoek van Amazon vond dat elke vertraging van 100ms in laadtijd hen 1% in verkoop kost. Google rapporteerde dan weer dat wanneer een laadtijd van 1 naar 3s gaat, de bounce rate -de kans dat iemand zijn websitebezoek onderbreekt na 1 pagina- met 32% stijgt. Ga je van 1 naar 5s stijgt die naar 90%. Wist je bovendien dat die laadtijd letterlijk één van de factoren is die Google gebruikt om jouw website te ranken in de zoekresultaten?
Dus doe je het niet voor het klimaat of omwille van toegankelijkheid? Doe het dan om een performante website te bekomen die goede resultaten behaalt.
Ook een kleurrijke website met veel animatie kan perfect duurzaam zijn
We horen je al denken. “Ja ja, efficiënt, dat klinkt nu wel écht als saai en droog.” Neem het van ons aan: een digitaal duurzame site hoeft helemaal niet minder mooi te zijn!
Mensen lijken soms te denken dat wat geldt voor printen op papier, ook geldt voor digitale producten: nl. dat kleur minder goed zou zijn voor de planeet. Digitaal heb je een scherm dat sowieso moet oplichten en niet per se by default al wit is. En hoewel sommige kleuren nét iets meer energie gebruiken dan andere (vb. blauw), is het helemaal niet zo dat een witte website met zwarte tekst minder zal verbruiken dan een website die barst van kleur. Dat bewijzen ook bovenstaande voorbeelden die zeker niet saai te noemen zijn.
4. Duurzaam = duurder
Ook budgettair heeft de duurzame optie vaak het imago tegen, want heel wat mensen leven met het idee dat duurzame opties niet alleen “minder goed” zijn, maar dat ze nog eens meer kosten ook!
Maar is dat ook zo? Wij zijn overtuigd van niet! Zeker als je een digitaal project meteen vanaf de start duurzaam kan opzetten, verspil je ook geen tijd (en middelen) aan pakweg code of trackers die eigenlijk helemaal niet nodig zijn. En als je niks opzet wat overbodig is, bespaar je niet alleen op hostingkosten, maar is wat je wél hebt gebouwd ook een stuk makkelijker te onderhouden. De bomen en het bos enzo.
Het centraal zetten van je doelpubliek is ook op dit vlak een sleutel. Het klopt dat je tijd (en middelen) moet investeren om stil te staan bij wie zij zijn, wat zij zoeken en hoe zij denken. Maar het resultaat is wel een plan dat the sweet spot vindt: het raakvlak van de noden van jouw organisatie en die van jullie doelpubliek. Want een website die niet gebruikt wordt, is per definitie niet duurzaam, enkel duur.
Daarnaast resulteert zo’n user-centric aanpak ook in efficiëntie. Door rekening te houden met je doelpubliek in al haar diversiteit, van visuele en motorische beperkingen tot beperktere digitale vaardigheden, kan je met het eindresultaat ook méér mensen gaan bedienen. Meer mensen met één product bereiken en bedienen, efficiënt, toch?
5. Da's toch de verantwoordelijkheid van de websitebouwer?
Digitale duurzaamheid is zeker ook de verantwoordelijkheid van de websitebouwer. De code, trackers, kleuren… ze zijn een deel van de voetafdruk van een website. Maar daar stopt het uiteraard niet. Als organisatie bepaal je mee welke functionaliteiten de website zal hebben, hoe die eruit gaat zien, welke gegevens je zal verzamelen van je bezoekers, en sta je zelf in voor de content die op de website te zien zal zijn.
Ook hoe je als content manager of redacteur een webpagina opbouwt heeft een impact op de CO₂-uitstoot, laadsnelheid en toegankelijkheid van je website.
Een website kan duurzaam worden gebouwd, maar je hebt als content manager zelf ook heel wat verantwoordelijkheid. Bv. als je foto’s in volledige grootte gaat opladen, moeten die ook telkens in die grootte worden ingeladen bij elke bezoeker. Hetzelfde voor video's die vanzelf beginnen afspelen. Iedereen die meewerkt aan een digitaal product, van developer tot communicatiemedewerker, kan een steentje bijdragen.
Zoek je concrete tips over hoe je, vanuit jouw rol, aan de slag kan gaan? Op de website Digitale Duurzaamheid kan je heel wat tips vinden om meteen mee aan de slag te gaan.
Je website of platform digitaal verduurzamen?
Wij kijken samen met jou wat de beste aanpak is.
Meer lezen over digitale duurzaamheid?
Digitale duurzaamheid
Wat is de CO₂-uitstoot van jouw website?
Wie is Laure?
Volgende blogpost
Digitalisatie voor meer impact in de zorg: een mooie samenwerking met Stijn vzw
Met financiële steun van Interreg Vlaanderen-Nederland kan Stijn vzw haar zorgtools RINAH en OLIVIA verder digitaliseren en professionaliseren. En daar mogen we met veel plezier ons steentje aan bijdragen.